ÇANAKKALE

ÇANAKKALE
1) Çanakkale Şehitliği ve Şehitler Anıtı

Çanakkale gezilecek yerler ilk sırasında elbette ki Çanakkale Şehitliği geliyor. 1960 yılında açılan Çanakkale Şehitliği ve Şehitler Anıtı, 1915 yılında Çanakkale Savaşı’nda hayatını kaybeden Mehmetçikler adına yapılmıştır. Gelibolu Yarımadası Milli Parkı içinde bulunan anıt, bölgenin en önemli ziyaret noktalarının başında gelmektedir. Çanakkale Şehitliği ve Şehitler Abidesi, Türk milletinin aziz tarihini anlamak ve şehitlerimizin her birini yad etmek için her vatandaş tarafından mutlaka ziyaret edilmelidir. Çanakkale Boğazı’nın ucunda, Morto Koyu-Hisarlık Tepe üzerinde yer alan Şehitler Anıtı, Feridun Kip, İsmail Utkular ve Doğan Erginbaş tarafından tasarlanmış, 17 Nisan 1954 yılında ise temeli atılmıştır. Dört ayak ve bir kubbeden oluşan 41,7 metre yüksekliğindeki anıtın ziyarete açılışı ise 21 Ağustos 1960 tarihinde gerçekleştirilmiştir. Devasa bir yapı olan Şehitler Anıtı’nın yanında ayrıca; Mustafa Kemal Çanakkale’de Anıtı, Türk Bahçesi, Mehmetçik Anıtı, Meçhul Asker Kabri, Yaralı Asker Anıtı ve Türk Şehitliği yer almaktadır.
Tarihteki en kanlı savaşlardan birine sahne olan Çanakkale’de 213.882’den fazla şehidin var olduğu bilinmektedir. Anıtın denize bakan ayaklarında deniz savaşları; karaya bakan ayaklarında ise karada verilen mücadele yazılı bir şekilde anlatılmaktadır. Tavanında mozaikle işlenmiş bir Türk bayrağı yer almaktadır. Şeref Holü’nde ise Mehmet Akif Ersoy’un Çanakkale Şehitlerine ithafen yazdığı şiirinden bir dörtlüğün yer aldığı lahit taşı ziyaretçileri karşılamaktadır. Şehitliğin giriş kapısının hemen sağında Mustafa Kemal tarafından 1934 yılında yabancı askerlere hitaben yazılan ünlü sözleri yer almaktadır.
Türkiye’nin ve Türk milletinin sağlam temellere dayandığı ve yıkılmaz olduğu anlamını taşıyan Şehitler Abidesi’nin yanında bulunan Türk Bahçesi’nde lale motifi oldukça dikkat çekicidir. Lale, Orta Asya’dan Anadolu’ya getirilen Türklere özgü bir çiçektir. Bunun yanı sıra bahçe içerisinde bulunan 8 siyah Türk Bayrağı, Çanakkale Cephesi haricinde Osmanlı’nın katılıp kaybettiği 8 ayrı cepheyi simgeler.
Çanakkale Şehitliği ve Şehitler Anıtı, Türkiye’nin dört bir köşesinde kutlanan 18 Mart Çanakkale Zaferi ve Şehitleri Anma Günü’nde milyonlarca kişi tarafından ziyaret edilir. Hatta bunun için ülke çapında Çanakkale Turları düzenlenir. Şehitlikte İngiltere, Fransa ve Anzaklara ait anıtlar da bulunup; her biri kendi ülkesinin vatandaşları tarafından sıklıkla ziyaret edilmektedir.

2) Aynalı Çarşı

Çanakkale’nin tarihi yerleri arasında önemli bir yere sahip olan ve 1890 yılında inşa edilen Aynalı Çarşı, Çanakkale Savaşları sırasında büyük hasar almıştır. Çarşı, o dönemlerde o kadar meşhurdur ki Çanakkale türkülerine dahi konu olmuştur. Çarşının isminin aynalı olmasının ise o zamanlar çarşıda “Ayna” ismi verilen at gözlüklerinin satılmasından geldiği rivayet edilmektedir. Çarşı 1960 yılında restore edilerek hasarlı görünümünde kurtulmuştur. Günümüzde çarşıda çeşitli hediyelik eşyalar satan dükkanlar bulunmaktadır.Aynalı Çarşı’nın, Osmanlı Dönemi, II. Abdülhamit padişahlığında, 1889 yılında “İlyo Halyo” adlı Yahudi tüccar tarafından İstanbul‘daki Mısır Çarşısı’nın minyatürü olarak yaptırıldığı biliniyor. Çarşının kırmızı taştan yapılmış, kemerli kapısı mimari yapısı ve kabartma çiçek desenleriyle süslenmiş kilit taşıyla dikkat çekiyor. Bunun yanı sıra giriş kapısı üzerinde bir kitabe bulunuyor. Kitabe üzerinde ”Adaletliliği ile tanınan Sultan Gazi II. Abdülhamid Hazretleri’nin lütuf ve sahip çıkmalarıyla, kendine bağlı Musevi uyruğundan, İlyo Halyo kullarının çabalarıyla yaptırılmış ve gönülde yer tutan çarşıdır.” yazıyor.
130 yıllık bir tarihe sahip olan Aynalı Çarşı, Çanakkale ile özdeşlemiş, şehri simgeleyen önemli yapılardan biridir. 57 esnafın bir arada, birlik içinde çalıştığı çarşıda, genel olarak seramik tarzı hediyelik ürünler satılıyor. Şehir merkezinde bulunan Feribot İskelesinden veya Çanakkale Saat Kulesi’nden 5-10 dakikalık kısa bir yürüyüşle çarşıya ulaşabilirsiniz. Şehrin sembollerinden biri olan Aynalı Çarşı’yı, sizler de Çanakkale’de gezilecek yerler listenize mutlaka eklemelisiniz.

3) Truva (Troya) Antik Kenti

Kaz Dağı eteklerinde, Çanakkale il sınırları içinde, günümüzde Hisarlık olarak adlandırılan Arkeolojik bölgede yer alan Truva Antik Kenti, diğer adıyla Troya, Homeros’un İlyada destanında bahsi geçen Troya Savaşı’na sahne olan tarihi şehirdir. Antik kentin keşfi, Alman arkeolog Heinrich Schliemann tarafından, 1870’li yıllarda gerçekleştirilmiştir. Kazıların yapıldığı dönemde, ortaya çıkartılan tarihi eserlerin çoğu maalesef yurt dışına kaçırılmıştır. Lakin günümüzde eserlerin bir kısmı Türkiye’de, bir kısmı da Rusya ve Almanya’daki müzelerde sergilenmektedir.1998 yılından itibaren UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde bulunan Truva Antik Kenti’nin tarihi M.Ö. 3 binli yıllara kadar dayanmaktadır. Son derece gelişmiş bir kanalizasyon sistemi ve yapı temelleri, tiyatrolar, hamamlar, çeşmeler, heykeller ve bunlar gibi daha birçok buluntu Truva Antik Kenti’ndeki arkeolojik çalışmalar sonucu ortaya çıkan eser ve yapılardır. Yunan mitolojisinde Zeus’u kandırdığı için yine Zeus tarafından Olympus’tan aşağı atılan tanrıça Ate’nin ilk düştüğü yer olarak geçen Troya hakkında bir dizi efsane anlatılır.
Truva Antik Kenti, Frigya Kralının düzenlediği bir yarışma sonucu, kent kurma hakkına sahip olan Tros’un oğlu İlios tarafından kurulmuştur. İlios, Yarışmada ödül olarak verilen siyah boğayı takip edip, boğanın durduğu yere bir kent kurmaya karar verir. Boğanın, Tanrıça Ate’nin Zeus tarafından düşürüldüğü tepede yere çömelmesiyle, şehir bu tepe üzerine kurulur. Kurulan şehre İlios’un babası Tros’tan dolayı ‘‘Troya’’ adı verilir. Daha sonra Akalar tarafından şehir yıkılır.
Efsaneye göre bunun sebebi Tanrıça Ate’nin getirdiği kötü şanstır. Bir diğer efsanede; Kaz Dağındaki tanrıçalar arası güzellik yarışması sonucu, evli bir kadın olan Helen dünyanın en güzel kadını seçilir. Dünyanın en güzel kadının aşkını kazanan Priamos’un oğlu Paris, Helen’i kaçırıp, Troya’ya getirir. Bu olay sonucu Troya’nın yıkılmasına yol açan büyük Truva Savaşı gerçekleşir.

4) Truva Atı

Yunan mitolojisinde ve Homeros’un destanında adı geçen meşhur Truva Atı, Troya (Truva) Savaşı’nın son bulması için Odysseus’un dahice bir planı sonrası ortaya çıkmıştır. Bu meşhur savaşın Çanakkale topraklarında gerçekleştiğine inanılmaktadır. Bu efsaneden dolayı Kültür Bakanlığı, 1973 yılına gelindiğinde atın bir kopyasını yaptırmaya karar verir. Lakin Truva atı zaman içerisinde epeyce eskimeye ve tahrip olmaya başlar.
Sonraki yıllarda Truva efsanesini filme çeken Hollywood sinema ekibi, filmde kullanılmak üzere orijinaline çok benzer bir Truva atı maketi yaptırır. Film çekimleri tamamlandıktan sonra söz konusu at, Çanakkale’ye hediye edilir. Truva Atı o gün bugündür Çanakkale’nin göbeğinde sergilenmektedir.
Truva Atı, Yunan mitolojisinde İthaka (Akhalılar) kralı olarak bilinen Odysseus’un Truva surlarını aşmak ve şehre gizlice girmek için yaptırdığı bir at maketidir. Kesin zekası ile ünlü olan Odysseus, Troya ile Akhalılar arasında 10 yıldır süregelen savaşı bitirmek ve Troya’yı ele geçirmek üzere, at maketini Troyalılara hediye eder ve savaştan çekiliyormuş gibi görünür. Planına göre Akhalıların üst düzey komutanları ve Odysseus Truva Atı’nın içine gizlenecekler ve vakti geldiğinde çıkıp şehri ele geçireceklerdir. Hikayeye göre: ‘‘Tahta at Tanrıça Athena’ya ait kutsal bir sunaktır. Atın devasa olmasının sebebi Troyalıların onu şehrin içine almalarını engellemek içindir.
Akhalıların beklentisi Troyalıların bu atı yakıp yıkmalarıdır. Böylece Tanrıça Athena’nın öfkesi Troya üzerine yönelecektir. Eğer Troyalılar atı şehrin içine alıp onu korurlarsa Athena’nın lütfu onlara yönelecektir. Troyalıların atı kabul etmesi için anlatılan bu uydurma hikayeden sonra istenilen olur ve Troyalılar atı kabul eder. Bunun üstüne savaşın bitişini kutlamak için gece bir eğlence düzenleyen ve alkolün de etkisiyle sızıp kalan Truvalılar, Akhalıların saldırısına uğrar ve katledilirler. Truva’nın baştan sona yakıldığı bu katliamın akabinde şehir yerle bir olur ve tamamen yıkılır.”

5) Kilitbahir Kalesi

Çanakkale’nin Eceabat ilçesine bağlı bir köy olan Kilitbahir, Gelibolu Yarımadası’nın güneyinde boğazın en dar yerinde konumlanıyor. Kilitbahir, isim olarak, ”deniz kilidi” anlamına geliyor. Köyü önemli kılan özeliği ise Fatih Sultan Mehmet tarafından yaptırılan üç yapraklı yonca biçiminde büyük bir kale olan Kilitbahir Kalesi’ne sahip olmasıdır. İstanbul kuşatması sırasında Bizans’a yardım götürülmesini engellemek amacıyla yaptırılan kale, avlu içinde 7 katlı üçgen bir iç kaleden ve bu kaleyi çevrelen iç ve dış sur duvarlarından oluşuyor.
Kilitbahir Kalesi, Çanakkale Savaşı sırasında da önemli rol oynamış, 1980 yılında Kültür Bakanlığı tarafından “Korunması Gereken Kültürel Varlık” olarak tescillenmiştir. En son 2011-2013 yılları arasında restore edilen Kilitbahir Kalesi, günümüzde binlerce turist tarafından ziyaret ediliyor. Gitmişken kalenin çıkışında kıyı boyunca uzanan ve Namazgah Tabyası olarak bilinen bölgeyi de ziyaret etmeyi unutmayın!

6) Conkbayırı

Conkbayırı, Gelibolu Yarımadası‘nın batı sahilinde, Eceabat ilçesinde, Kabatepe ile Besim Tepe arasında kalan tepede yar alıyor. Çanakkale gezilecek yerler arasında önemli bir yere sahip olan Conkbayırı, Mustafa Kemal’in taarruz emrini verdiği yer olarak Çanakkale Savaşı’nın en önemli anlarına tanıklık etmiştir. Anzac birlikleri 8 Ağustos 1915’te tepenin bir bölümünü ele geçirmiş, hava karardığında Çanakkale‘nin ışıklarını görünce bu noktayı Çanak Bayırı anlamına gelen “Chunuk Bair” olarak adlandırmışlar. Sonrasında halk arasında dönüşen tepenin adı Conkbayırı olarak kalmış ve günümüze bu şekilde ulaşmıştır.Atatürk, 1915’te Conkbayırı Süngü Taarruzunu yönetirken bir şarapnel parçası göğsüne isabet etmiş, sağ göğüs cebinde bulunan saat sayesinde mutlak bir ölümden kurtulmuştu. Bu olayı yaşandığı nokta, 4 top güllesi ve bir levha ile belirtilmiş; üzerine ise Mustafa Kemal’i elindeki kırbacıyla tasvir eden bronz bir heykeli içeren Conkbayırı Atatürk Anıtı inşa edilmiştir.

7) 57. Piyade Alayı Şehitliği

57. Piyade, Osmanlı Ordusuna mensup askerlerden oluşan ve tamamı savaş sırasında yaşamını yitiren askerlerin oluşturduğu bir birliktir. Çanakkale Kara Savaşları’nın başlangıcı kabul edilen Anzac çıkarmasındaki ve diğer muharebelerdeki başarısıyla bilinen 57. Piyade Alayı’nı anmak ve şehitlerimizin ruhlarını yad etmek için Gelibolu Yarımadası’nda Eceabat ilçesi, Kocadere mevkiinde bir şehitlik anıtı inşa edilmiştir.
Yarbay Hüseyin Avni Bey’in komutasındaki 57. Piyade Alayı’nın Çanakkale Savaşı için önemi çok büyüktür. Büyük bir mücadele örneği gösteren alay, 628 şehit vermiştir. Kahraman şehitlerimiz anısına 1992 yılında açılan şehitlik, Çanakkale’de en çok ziyaret edilen noktalar arasında yer almaktadır. Ayrıca Şehitlik girişinin solunda, 10 Eylül 1994 tarihinde, 108 yaşında vefat eden son Çanakkale gazisi Hüseyin Kaçmaz’ın tasvir edildiği bir bronz heykel bulunmaktadır. 57. Piyade Alayı’nın yad edildiği bir diğer şehir Adana’dır. Adana’da kahraman piyadelerin adını taşıyan ‘‘57. Alay Şehitleri Camii’’ bulunmaktadır.

8) Seyit Onbaşı Anıtı

Çanakkale’nin Eceabat ilçesinde, Rumeli Mecidiye Tabyası’nda bulunan Seyit Onbaşı Anıtı, Çanakkale Şehitliği’nin en sık ziyaret edilen yerlerinden biridir. Seyit Onbaşı, Çanakkale Savaşı sırasında 275 kilogramlık top mermisini tek başına kaldırmasıyla ünlenmiştir. Bu top mermisiyle savaşın seyrini değiştiren ve Türklerin aleyhine çeviren Seyit Onbaşı, tek başına kaldırdığı mermiyi topa sürmesiyle zırhlılardan birini batırmıştır. Asıl adı Seyit Ali Çabuk olan Seyit Onbaşı’nın Balıkesir’in Çamlık köyünde doğduğu bilinmektedir. Güçlükle sırtlayıp, merdivenleri tırmandıktan sonra, üçüncü atışında zırhlı gemiyi batırmayı başaran Seyit Onbaşı’nın kahramanlık öyküsü, tüm Anadolu’ya yayılmış ve bizzat Mustafa Kemal Atatürk’ün büyük takdirini kazanmıştır. Çanakkale zaferinde büyük rolü olan Seyit Onbaşı gibi nice Mehmetçiğimizi temsil eden bu anıt, aynı zamanda şehrin de simgesi haline gelmiştir. Dolayısıyla Çanakkale’de gezilecek yerler listesine sizler tarafından da mutlaka eklenmelidir.Seyit Onbaşı Anıtı’na ulaşmak için Çanakkale merkez iskelesinden Kilitbahir feribotuna binmelisiniz. Kilitbahir’de indikten sonra, Kilitbahir Kalesi-Namazgah Tabyası rotasını izleyerek Seyit Onbaşı Anıtı’nın yer aldığı Rumeli Mecidiye Tabyası’na ulaşabilirsiniz.

9) Çanakkale Saat Kulesi

1897 yılında inşa edilen Saat Kulesi, Çanakkale’nin en merkezi noktasında yer alıyor ve şehrin simgelerinden biri olarak kabul ediliyor. 5 katlı kulenin 4. katında saat; en alt katta ise bir çeşme bulunuyor. Çanakkale Saat Kulesi, Sultan II. Abdülhamid döneminde, İzmir gibi çoğu şehirde yaptırdığı kulelerden biridir. Kulenin çeşmesinin alınlığında, yeşil bir zemin üzerine altı satır ve yirmi dört kartuş içerisinde bir kitabe yer alır.
Kitabe metnin hemen üstünde II. Abdülhamid’in tuğrası bulunmaktadır. Gün içerisinde oldukça kalabalık olan Çanakkale Saat Kulesi, akşam vakitlerinde ışıklandırılarak harika bir manzara oluşturur. Dolayısıyla fotoğraf makinenizi yanınıza almayı unutmayın!

10) Çanakkale Kent Müzesi ve Arşivi

Fetvane Sokağı ile Çarşı Caddesi’nin birleştiği noktada yer alan Çanakkale Kent Müzesi ve Arşivi, Çanakkale’nin kültürünü ve tarihini tanıtmak amacıyla 2009 yılında ziyarete açılmıştır. Çanakkale Kent Müzesi, iki katlı bir binada hizmet veriyor. Binanın giriş katında Çanakkale ilgili düzenlenen geçici sergilere ev sahipliği yapıyor. Söz konusu Çanakkale temalı sergiler iki ayda bir değişiyor.
Birinci katta, birbirine geçmiş iki bölüm bulunup; ilk bölümde Çanakkale’nin Antik Dönemleri, Osmanlı Dönemi, I. Dünya Savaşı’nın anlatıldığı bilgi panoları ve Çanakkale Savaşı’ndan kalan objeler sergileniyor. İkinci bölümde ise Çanakkale’yle ilgili çeşitli başlıklar altında oluşturulmuş görsellerin ve metinlerin yer aldığı ışıklı bilgi panoları bulunuyor.
Panolar, genel anlamda, ‘‘Çanakkale’de Mimari Miras, Kentte Ekonomi, Kentte Yaşam, Çanakkale’de El Zanaatları, Kentte eğitim, Çanakkale’de Nüfus ve Göçler, Çanakkale Kentinde Mustafa Kemal Atatürk ve Çanakkale’de Yerel Basın’’ temalarını kapsıyor. Müzenin en üst katında; şehir kütüphanesi, şehir arşivi, çok amaçlı bir salon, kent atölyesi, restorasyon atölyesi ve idari kısım yer alıyor.

11) Çanakkale Seramik Müzesi

Çanakkale’nin ünlü seramik sanatının ana hatlarıyla sergilendiği Seramik Müzesi, 2013’ten bu yana hizmet veriyor. Çanakkale Seramik Müzesi, şehir merkezinde Cevatpaşa mevkiinde yer alıyor. Arkeolojik – çağdaş ve endüstriyel seramiğin sürecini en iyi şekilde yansıtan müzenin kuruluşundan bugüne kadar 17 süreli sergiye ve çeşitli koleksiyonlara ev sahipliği yapmıştır.
Bunun yanı sıra müze, Çanakkale seramiğinin uluslararası alanlarda tanıtılması ve yaygınlaştırılması için iki çalıştay, iki seramik tasarım yarışması ve sekiz fuar organizasyonu gibi daha bir dizi önemli etkinliğe kapılarını açmıştır. Çanakkale deyince akla şeylerden biri de tabi ki seramik. Eskiden hamam olan bir binada ziyaretçilerini ağırlayan Çanakkale Seramik Müzesi, bölgedeki seramik sanatıyla ilgili gelişimi gözlemleyebileceğiniz ve atölyede seramik yapımını tecrübe edebileceğiniz bir müze. Müzeye giriş ücretsiz. Çanakkale’ye özgü seramik çalışmalarını yakından görüp, fikir sahibi olacağınız Seramik Müzesi’ni Çanakkale’de gezilecek yerler başlığı altında ele alabilirsiniz!

12) Rhapsodos Mozaik

Kendisini bir Mozaik Atölyesi olarak tanımlayan Rhapsodos Mozaik, Çanakkale’nin merkezinde Yeni Havra mevkiinde, tarihi bir Yahudi mahallesinde yer alıyor. Çanakkale’nin meşhur seramiklerinin güzel bir paylaşımı olan kurumda, bir kişi tarafından üretilmiş ve 3,5 yılda tamamlanmış 43 mozaik portre sergileniyor. Mozaiklerin her birinde Troia kahramanlarının portreleriyle Troia Destanı’nın küçük bir canlandırılması yapılıyor. Emine Özkaya Daloğlu’na ait olan mozaik portreler, yabancı turistlerin epeyce ilgisini çekiyor. ‘Rhapsodos: Mozaik Portrelerde Bir Troya Masalı’ adıyla görücüye çıkan sergi, Çanakkale’de gezilecek yerler denildiğinde akla ilk gelen yerlerden biri oluyor. Rhapsodos Mozaik’te, mozaik portreleri yakından inceleyebileceğiniz gibi her birinin yapım sürecine yakından şahit olabilirsiniz. Bunun yanı sıra Troya destanlarını tragedyalardan alınmış seçme metinleri okuyarak veya dinleyerek öğrenebilirsiniz. Ayrıca dilerseniz Mozaik Portre siparişi verebilirsiniz.

13) Çanakkale Deniz Müzesi

İçinde Nusret Mayın Gemisi’nin bir maketini de bulunduran Çanakkale Deniz Müzesi, Çanakkale’nin müzeleri arasında mutlaka ziyaret edilmesi gerekenlerden biri. Çimenlik Kalesi içinde bulunan müze içinde kütüphane, hediyelik eşya dükkanı ve fotoğraf galerisi de bulunmaktadır. 18 Mart 1915 Deniz Zaferinin 67. yıl kutlama programı kapsamında kurulan ve 2000 yılında modern müzecilik kapsamında yenilenen Deniz Müzesi oldukça geniş bir koleksiyona ev sahipliği yapmaktadır.‘‘Çağdaş müzecilik anlayışını yakalamış örnek bir askeri müze olmak’’ amacıyla her yıl kendisine yenileyen ve daha da gelişen Çanakkale Deniz Müzesi’nde Kılıçlar, Madalyalar, Toplar, Üniformalar, Ateşli Silahlar ve Mayınlar olmak üzere toplam 6 farklı koleksiyon sergilenmektedir. Çanakkale Deniz Müzesi, şehrin farklı noktalarında 5 ayrı kola ayrılmıştır. Çimenlik Kalesi merkez müze olup; Binbaşı Nazmi Bey Resim ve Sergi Salonu, Nusret Mayın Gemisi, Piri Reis Galerisi, Müze Gemi Acar gibi bölümler bulunmaktadır.
Bunlar arasında şüphesiz en dikkat çeken Nusret Mayın Gemisi’dir. Çanakkale Şehitliği turları kapsamında her yıl binlerce turist tarafından ziyaret edilen Nusret Mayın Gemisi, Türk tarihinin seyrini değiştiren 1915 Çanakkale Savaşı’nda önemli bir rol oynamıştır.

14) 1915 Seddülbahir Savaş Malzemeleri Müzesi

Tarihçi Ahmet Uslu’ya ait kişisel bir müze olan Savaş Malzemeleri Müzesi, Eceabat’ın Seddülbahir Köyü’nde bulunuyor. Bu küçük müzede Çanakkale Savaşı esnasında kullanılan pek çok farklı nesneyi inceleme fırsatı yakalayabiliyorsunuz. Çanakkale Savaşı’na dair pek çok envantere ev sahipliği yapan 1915 Seddülbahir Savaş Malzemeleri Müzesi’nin giriş katında; savaş esnasında askerlerin kullandığı; çatal ve kaşıklar, mermiler, mermi kutuları, mataralar, savaşla ilgili önemli belgeler, çeşitli madalyalar ve savaşta askerlerin giydiği ayakkabılar sergileniyor.
Müzenin alt katında ise savaş sırasında yaralanan askeri revirde tedavi eden doktor ve yaralanıp yardım isteyen askerlerin mankenlerle tasvir edildiği bir canlandırma yer alıyor. Seddülbahir Savaş Malzemeleri Müzesi’nin en dikkat çeken parçası ise Çanakkale Savaşı’nı simgeleyen parçalardan biri olan birbiriyle çarpışmış mermiler oluyor.

15) Kordon

Çanakkale’nin göbeğinde kıyı boyunca uzanan ve Truva Atı’na da ev sahipliği yapan Kordon, günün her saati farklı bir güzelliğe sahiptir. Özellikle gün batımı ve boğaz manzarası Çanakkale Kordon’dan izlenmelidir. Çanakkale’ye gelmişken Kordon boyunca yürüyüş yapmanın ve bir çay bahçesinde oturup demli bir çayın tadını çıkarmanızı öneriyoruz. Eğer bunu Çanakkale gezilecek yerler listenize başlamadan önce yaparsanız sizin için büyük bir enerji kaynağı, gezinizin sonunda yaparsanız da yorgunluğunuzu kolay bir şekilde atacağınız hoş bir dinlenme molası olacaktır.

16) Assos (Assos Antik Kenti)

Çanakkale’nin Ayvacık ilçesinde yer alan Assos, Behram Köyü’nde konumlanan bir antik kenttir. Assos, tarihi değerinin yanı sıra Türkiye’de yaz tatili denildiğinde akla ilk gelen beldelerden biri oluyor. Antik Çağda Troas diye adlandırılan bölgenin güney ucunda, Midilli adasının karşısında kurulmuş olan Assos, 1880-1883 yılları arasında, Amerikan Arkeoloji Enstitüsü’nün yaptığı arkeolojik kazılar esnasında, genç mimar Francis H. Bacon tarafından keşfedilmiştir.
Assos’un kuruluşu M.Ö. 900’lü yıllara denk gelmektedir. Şehirdeki en önemli yapı Athena Tapınağı ve antik amfi tiyatro alanıdır. Ayrıca Antik Çağ’ın en önemli düşünürü Aristo yaklaşık üç yıl burada yaşamış ve bir felsefe okulu kurmuştur. Bu açıdan bakıldığında Assos’un, dönemin kültür, sanat ve bilim merkezlerinden biri olduğu söylenebilir.
Şirin mi şirin Ege köylerinden biri olan Assos, tertemiz doğası ve berrak deniziyle her yıl, binlerce turistin ilgi odağında oluyor. Turistlerin Assos’taki ısrarının sebebi şüphesiz, doğal koyları ve yeşil doğasından kaynaklanıyor. Yazın burada denize girip, doğanın ve güneşin tadını çıkarmak gerçekten paha biçilemez bir deneyim oluyor. Assos’ta konaklamak için apart otel, pansiyon, otel ve kamping alanı gibi birçok seçenek mevcut. Türkiye’nin en iyi kamp alanlarından biri olan Assos’ta, insanlar genellikle çadırlarını yanında getirip, mevcut alanlarda kamp yapmayı tercih ediyor.
Bunun yanı sıra yukarıda da söz ettiğim gibi Assos’ta gezip görülmesi gereken yerler de mevcut. Başta Assos Antik Kenti olmak üzere; Kadırga Koyu, Sokakağzı, Antik Liman, Hüdavendigar Camii, Behramkale Köprüsü, Gymnasium ve Bouleuterion, Agora, Antik Tiyatro ve Athena Tapınağı gibi pek çok turistik nokta sizleri bekliyor. ‘‘Assos’ta ne yenir?’’ diye merak ediyorsanız hemen söyleyelim: Assos’ta, zeytinyağlı bakla, kabak çiçeği dolması, otlu gözleme ve avcı böreği gibi Ege mutfağına dair her lezzeti bulabilirsiniz.

17) Bozcaada

Bozcaada, Çanakkale’nin bir diğer ada ilçesidir. Türkiye’nin en büyük üçüncü adası olan Bozcaada, özellikle yaz aylarının popüler tatil rotaları arasında yer almaktadır. Ayrıca ülkedeki -il merkezleri hariç- köyü olmayan tek ilçedir. Bağcılık, deniz turizmi ve rüzgar santralleriyle öne çıkan Bozcaada’nın en meşhur şeyi şüphesiz lezzetli şaraplarıdır. Zira adada pek çok şarap tadım noktası bulunup; şarap üretimi ve bağcılık gelişimi için bir dizi festival düzenlenmektedir. Çanakkale gezilecek yerler yazımızın en şirin güzergahlarından biri ise Bozcaada… Üzüm bağlarının içinde kaybolmak, denizin üstündeki güneşin batışındaki muhteşem manzaraya tanıklık etmek ve çok daha fazlası için Bozcaada’yı mutlaka listenize dahil etmenizi öneriyoruz. Yılın her mevsimi ziyaret için uygun bir iklime sahip olan Bozcaada seyahati için en popüler dönem olan yaz mevsimi tercih edilmelidir. Zira bu mevsimde deni

18) Gökçeada

Çanakkale’nin bir ilçesi olan Gökçeada, aynı zamanda Türkiye’nin en büyük adası olma ayrıcalığına sahiptir. 91 kilometrelik kıyı şeridine sahip olan ada, Ege denizinin kuzeyinde, Saroz Körfezi’nin girişinde yer alıyor. Gökçeada, sessiz ve bir o kadar huzurlu atmosferiyle, kalabalıktan hoşlanmayıp, sakin bir tatil geçirmek isteyenler için idealdir. Muhteşem doğası, etkileyici plajları ve huzur veren ortamı ile Gökçeada, denizin keyfini çıkarmak isteyenlerin Çanakkale’ye geldiklerinde yönünü çevirmesi gereken yerler arasında bulunuyor. Gökçeada’da gezip görülecek yerler de mevcut.
Plajlardan, parklara, köylerden, koylara kadar birçok turizm noktasına sahip olan Gökçeada’da; Marmaros Şelalesi, Rum Köyleri, Aydıncık Plajı, Yıldız Koyu, Gökçeada Sualtı Milli Parkı, Laz Koyu, Gökçeada Tuz Gölü, Peynir Kayalıkları, Kuzulimanı ve Tepeköy Çınaraltı’nı mutlaka görmelisiniz. Gökçeada seyahati için yaz mevsimini tercih etmelisiniz. Ayrıca adasa sörf ve dalış gibi su sporlarını gerçekleştirebilirsiniz.

19) Küçükkuyu

”Ege’nin başladığı yer” olarak bilinen Küçükkuyu, Çanakkale’nin Ayvacık ilçesine bağlı küçük bir tatil beldesidir. Belde ekonomisi genel anlamda turizm, balıkçılık ve zeytincilik sektörlerine bağlıdır. Assos’a 20 kilometre mesafede bulunan Küçükkuyu, bu nedenle de turistlerin uğrak noktalarından biri haline gelmiştir. Özellikle son yıllarda popülaritesi iyiden iyiye artan tatil beldesi, sessiz, sakin ve huzurlu bir yaz tatili geçirmek isteyenler için oldukça idealdir.Küçükkuyu, Yunan mitolojisine de konu olmuştur. Zira Zeus’un yaşadığı ve Truva Savaşı’nı yönettiği yer olarak bilinen Zeus Altarı, Küçükkuyu’da yer almaktadır. Çanakkale’nin yaklaşık 90 kilometre güneyinde yer alan Küçükkuyu’ya ulaşım otobüs ve özel araçlarla sağlanmaktadır.

20) Adatepe

Adatepe, yukarıda bahsettiğim Çanakkale’nin en şirin tatil beldelerinden biri olan Küçükkuyu’ya bağlı bir köydür. Türkiye’nin önemli tarihi yerlerinden biri olan Zeus Altarı, Küçükkuyu’da Adatepe Köyü’nün denize bakan tarafında yer almaktadır. Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından koruma altına alınan köyde, en eski yapı neredeyse 263 yıllıktır. Köydeki yerleşimlerin her biri taş yapı geleneğine bağlı bir mimariye sahiptir.
Adatepe’deki tüm evlerin taşları, çevredeki küçük taş ocaklarından edinilmekte ve köydeki geleneksel taş işçiliği devam ettirilmektedir. Edremit Körfezi’nin kuzeyinde, Kaz Dağları’nın batı yamaçlarında yer alan Adatepe Köyü, konum itibariyle yemyeşil, el değmemiş, bakir bir doğaya ve mis gibi berrak bir denize sahiptir.

21) Güzelyalı Halk Plajı

Çanakkale şehir merkezinin 14-15 kilometre güneyinde yer alan Güzelyalı Halk Plajı, şehirde denize girebilecek en yakın plajdır. Güzelyalı Halk Plajı, hem bir plaj hem de bir piknik alanı olarak hizmet veriyor. Dolayısıyla plajda denize girip güneşlenenler, yeşil alanlarda mangal yakıp, piknik yapabiliyor.
Çanakkalelerin yaz mevsiminde popüler kaçış noktalarından biri olan Güzelyalı Halk Plajı’nda, çocuk oyun alanları, oturma ve dinlenme üniteleri, WC, duş kabinleri gibi özel hizmetler bulunuyor. Yaz sezonu boyunca sabah 10.00 gibi hizmete açılan plaj, gece 00.00 sularına kadar misafirlerini ağırlıyor.

22) Assos Sokakağzı Plajı

Çanakkale’nin 84 kilometre güneyinde, Assos’ta yer alan Koyunevi Köyü’nün sahil kısmına Sokakağzı ismi verilmektedir. Burada yer alan mis gibi denizin kenarındaki yumuşacık kumsala ise Sokakağzı Plajı denilmektedir. Assos’ta denize girebilecek en popüler ve en güzel noktalardan biri olan Sokakağzı Plajı, şezlong ve şemsiye gibi imkanlara sahip. Bunun yanı sıra geniş ve kumluk bir plaja sahip olan Sokakağzı sahili kıyısında, bir dizi motel, otel, restoran ve kafe gibi salaş ve hoş mekanlar bulunuyor.

23) Bozcada Ayazma Plajı

Bozcaada’nın en ünlü plajı olan Ayazma Plajı, adada günübirlik tesislerin toplandığı tek plaj olma özelliğine sahip. Popüler olması dolayısıyla adadaki en kalabalık plajlardan biri olan Ayazma’nın turkuaz renginde denizi ve incecik kumu neden bu denli tercih edildiğini açıklıyor. Plajda iki işletme bulunuyor. Eğlenceli su sporları için her türlü envantere sahip olan işletmelerden birinde su kayağı, ringo, su topları, yunuslar ve muz kiralanabilirken; diğerinde jet ski hizmeti veriliyor.
Ayazma Plajı’nda, Bozcaada Spor Kulübü’ne ait şezlong ve şemsiyeler bulunuyor. Plaja giriş ücretsiz olsa bile şezlong kiralamak için 15 TL; şemsiye içinse 10 TL ücret veriliyor. Ayrıca özel aracınızı plajın otoparkına park etmeniz halinde 10 TL park ücreti vermeniz gerekiyor. Tahta sandalyeli, ekose örtülü plaj restoranları Ayazma’nın şüphesiz en sevilen özelliklerinden biri. Bu restoranlarda genellikle deniz ürünleri ağırlıklı yemekler pişiriliyor. Bozcaada’nın merkezinden yaz sezonu boyunca Ayazma Plajı’na özel minibüsler kaldırılıyor.

24) Dardanos Plajı

Şehir merkezine 3,5 kilometre mesafede yer alan Dardanos, Çanakkale’ye bağlı küçük bir yerleşim alanıdır. Tertemiz denizi ve kumsalıyla muhteşem bir plaja sahip olan Dardanos, hem yerli hem de yabancı turistlerin ildi odağında. Dardanos Plajı, Çanakkale On Sekiz Mart Üniversitesi bünyesinde hizmet veren geniş bir tesise ev sahipliği yapıyor. Tesiste, piknik alanlarından, yüzme havuzlarına, spor tesislerinden, restoranlara ve konaklayabileceğiniz bir otele kadar birçok imkan mevcut.
Dardanos Plajı’nda şezlong, şemsiye ve duş gibi hizmetler de bulunuyor. Dardanos Plajı’nın sahip olduğu kıyı epeyce rüzgar aldığından dolayı rüzgar sörfü için oldukça uygun.

25) Tavaklı Sahili

Çanakkale şehir merkezine 74 kilometre mesafede yer alan Tavaklı, eski adıyla Larissa, Sakar Dağı eteklerinde kurulmuş olan bir köydür. Köye bulunan, aynı isimli Tavaklı Plajı, sessiz, sakin ve kalabalıktan uzak bir koy arayanlar için oldukça idealdir. Ayrıca plaj çevresinde çadır kurup kamp yapmak için uygun kamp alanları mevcuttur.
Eskiden tahtadan bir iskeleye sahip olduğu için Tavaklı İskelesi adıyla da bilinen plajda, günümüzde maalesef iskeleden eser yoktur. Lakin plajda şezlong ve şemsiye gibi hizmetler bulunmaktadır. Tavaklı Plajı veya diğer adıyla Tavaklı İskelesi, özellikle sırt çantalı gezginler için biçilmiş kaftan!

26) Çardak Kum Adası

Çanakkale’nin Lapseki ilçesinde, Çardak beldesinde yer alan Kum Adası, şifalı olduğuna inanılan kumsalıyla, yıl içerisinde binlerce turistin akınına uğruyor. Her sene özellikle 25-30 Ağustos tarihlerinde romatizmal hastalıklara sahip olan ve şifa bulmak isteyen binlerce kişi tarafından ziyaret edilen Kum Adası’nda, insanlar buraya gelerek, 3-4 saat boyunca kendilerini kuma gömüyorlar.
Özellikle kollarında ve ayaklarında ağrısı olan insanlar, ciddi anlamda şifa bulduklarını söylüyorlar. Kumu kadar deniziyle de oldukça beğenilen Kum Adası, Çanakkale gezilecek yerler listesine kesinlikle eklenmeli. Lakin burada şezlong ve şemsiye gibi hizmetlerin bulunmadığını da belirtmek gerekiyor.

27) Geyikli Plajı

Ata Demirer’in “Eyvah Eyvah” film serilerinin çekildiği yer olan Geyikli, Çanakkale ile Bozcaada arasındaki ulaşımda önemli bir noktada konumlanıyor. Zira Bozcaada’ya hareket eden feribotlar Geyikli İskelesi’nden hareket ediyor. Cam gibi denizi, köy kahveleri ve rengarenk çiçeklerle süslü sokaklarıyla oldukça mistik bir atmosfere sahip olan Geyikli’de ‘‘Aktaş Plajı, Geyikli Plajı ve Ezine Plajı’’ olmak üzere üç farklı plaj yer alıyor. Plajla arasında en popüler olanı şüphesiz Geyikli Plajı.
Geyikli Plajı’nın tertemiz denizinde suya girip kumsalda güneşlenebileceğiniz gibi birçok su sporu gerçekleştirebilirsiniz. Plaj ve çevresinde, çadır, kamp ve otopark alanları bulunuyor.

28) Güneyli Sahili

Güneyli Sahili, Çanakkale’nin Gelibolu ilçesine bağlı Güneyli Köyü’nde yer alan harika bir sahildir. İstanbul’a yakın tatil noktaları arasında da gösterebileceğimiz Güneyli, yaz sezonu boyunca İstanbulluların popüler kaçış noktalarından biri oluyor. 50 metreye yakın genişliği ve yaklaşık 400 metre uzunluğuyla, oldukça yeterli plaja sahip olan Güneyli, denizi sığ yapıda olduğu için yüzme bilmeyenler ve çocuklar için epey ideal! Ayrıca plajda, şezlong ve şemsiye gibi imkanlar bulunuyor.

29) Kefaloz (Aydıncık Plajı)

Çanakkale’ye bağlı Gökçeada’da yer alan Aydıncık Plajı, diğer adıyla Kefaloz adanın en popüler plajıdır. Kefaloz, 1200 metrelik uzun kumsalı altın renkli, ince kumuyla görenleri kendine hayran bırakıyor. Ayrıca Türkiye’nin popüler sörf merkezlerinden biri olmaya aday olan Aydıncık Plajı’nda rüzgar sörfü (windsurf) yapılabildiği gibi bu alanda özel ders veriliyor.
Windsurf alanında Çeşme ve Alaçatı ön planda; lakin yaz sezonu oldukça kalabalık olan ve bundan dolayı sörfçülerin Gökçeada’yı tercih etmesi, Aydıncık Plajı’nın her geçen yıl daha da gelişmesini sağlıyor. Plaj üzerinde birçok konaklama ve kamping alanı bulunuyor. Ayrıca yeme-içme ihtiyacını giderebilecek restoranlar da Kefaloz’da mevcut. Aydıncık Plajı’na ulaşım için Gökçeada’nın merkezinden, yaz sezonu boyunca sabah gidiş akşam dönüş olmak üzere minibüs seferleri düzenleniyor.

30) Tarihe Saygı Parkı

Çanakkale’nin Eceabat ilçesinde, merkezi feribot iskelesinin hemen yanında yer alan Tarihe Saygı Parkı, minyatür bir parktır. Tarihe Saygı Parkı, Çanakkale Zaferi’nin 93. Yılı etkinlikleri kapsamında, 17 Mart 2008 tarihinde ziyarete açılmıştır. Park içerisinde; Çanakkale Savaşı Komutanları büstleri, Çanakkale Boğazı ve Gelibolu Yarımadası haritası, Çanakkale Savaşı canlandırmaları ve Tarihe Saygı Anıtı yer almaktadır.
Savaşa ait objeler ve grafik sanatçısı Aydın Erkmen tarafından resmedilen savaş görüntüleri de park içerisinde sergilenen figürler arasındadır. 2013 yılında restore edilerek yenilenen park, binlerce Türk vatandaşı tarafından sıklıkla ziyaret edilmektedir.


31)  Özgürlük Parkı

Özgürlük Parkı, Çanakkale şehir merkezinde, Esenler Mahallesi’ndeki 18 Mart Tepesi olarak bilinen alanda yer almaktadır. 57 dönümlük arazi üzerine yayılan parkta, gezi, oyun ve dinlenme alanlarının yanı sıra Troia Antik Kentinin minyatürü ve Çanakkale Savaşları’na ait rölyefler bulunmaktadır. Halk arasında “Aşıklar Tepesi” veya “İt durmaz Tepesi” olarak da anılan Özgürlük Parkı, ayrıca, Çanakkale’nin muhteşem şehir ve boğaz manzarasını seyredebileceğiniz bir manzara ve seyir noktasıdır.
Bunun yanı sıra park, yeşillendirilmiş alanları ve ağaçları sayesinde, yaz aylarında serinlemek isteyen Çanakkalelilerin uğrak kaçış yerlerinden biridir. Park içerisinde ücretsiz WİFİ, büfe, çay bahçesi, çocuk oyun ünitesi gibi hizmetler mevcuttur. Çocuklu aileler için de uygun bir nokta olan Özgürlük Parkı, Çanakkale’de gezilecek yerler listesine gönül rahatlığıyla eklenebilir.

32) Gizli Liman Koyu

Gizli Liman Koyu, Çanakkale’ye bağlı Gökçeada ilçesinde, Uğurlu Köyü’nde yer alan doğal bir koydur. Uğurlu Köyü’nden geçip, balıkçı limanından sağa dönüldüğünde karşınıza çıkan koyda, köylüler tarafından, şezlong, şemsiye, duş ve WC hizmetleri veriliyor. Gizli Liman Koyu, tertemiz berrak denizi ve el değmemiş doğasıyla hayran kalacağınız harika bir yer! Gökçeada ile arasında 25 kilometre mesafe bulunan Gizli Liman Koyu’nda dilerseniz kamp kurup, konaklayabilir; kalabalıktan uzak, sessiz, sakin ve dingin bir tatil geçirebilirsiniz.

33) Kocakum Koyu

Karabiga Kocakum Koyu, Çanakkale’nin Biga ilçesine bağlı Karabiga beldesinde yer alıyor. Karabiga’da Kocakum Koyu’nun dışında Söğütlüyalı, Mersin, Fırıncık ve Şahmelek Koyu gibi daha birçok doğal koy bulunuyor. Tüm bu koylar tertemiz suyu ve el değmemiş tabiatıyla gören herkesi büyülemeyi başarıyor. Bu koylar arasında kuşkusuz en popüler olanı Kocakum Koyu oluyor. Kocakum Koyu, Karabiga’nın 1 kilometre kuzeyinde yer alıyor.

34) Taşkapı Koyu

Taşkapı Koyu, Çanakkale’nin Ezine ilçesine bağlı Kumburun Köyü’nde yer alıyor. Henüz keşfedilmediği için sakin ve tenha bir koy olan Taşkapı, kalabalıktan uzaklaşmak isteyenler için oldukça ideal. Taşkapı Koyu’na, Kumburun Köyü’nden sapıp; çam ağaçları eşliğinde yaklaşık 10 dakikalık bir yolculuğun ardından ulaşılabiliyor.
Koyda, çadır alanları, piknik masaları ve küçük bir çocuk parkı bulunuyor. Masmavi, tertemiz ve duru deniziyle oldukça beğenilen koyda yosun gibi rahatsız edici şeyler bulunmuyor. Ayrıca burada kamp kurup konaklamak mümkün.

35) Akvaryum Koyu

Akvaryum Koyu, diğer adıyla Mermer Burnu, Çanakkale’ye bağlı bir ada olan Bozcaada’da yer alıyor. Ege’deki en popüler koylardan biri olan Akvaryum Koyu, adının hakkını fazlasıyla veriyor. Zira sualtı zenginliğiyle göz kamaştıran koyun denizinde, deniz canlılarını izlemenin ve onlarla birlikte yüzmenin keyfi bir başka oluyor.
Bozcaada’ya iki saatlik yürüyüş mesafesinde yer alan Akvaryum Koyu’na ada merkezinden yaz sezonu boyunca, 11.30, 14.00 ve 17.00 saatlerinde minibüs seferleri düzenleniyor. Koyda denize girerken yanına bir şnorkel ve bir deniz gözlüğü alarak deniz canlılarının muhteşem çeşitliliğine şahit olabilirsiniz. Dilerseniz burada kamp kurup, konaklayabilirsiniz.

36) Büyük Kemikli Burnu

Çanakkale’nin Eceabat ilçesinde Anafartalar Köyü civarında bulunan Büyük Kemikli Burnu, doğal güzelliğiyle dikkat çeken bir yerdir. Doğal kaya oluşumları ile farklı görünüme sahip olan Büyük Kemikli Burnu, özellikle dalış gibi sualtı sporlarıyla ilgilenenler için oldukça idealdir. Ayrıca bölgede bulunan lagün gölü de görülmeye değerdir. Göl, günümüzde balık çiftliği olarak kullanılmaktadır. Tertemiz havası, ılık rüzgarı ve sessiz atmosferiyle Büyük Kemikli Burnu’na bayılacaksınız!

37) Kazdağı Milli Parkı

Ege ve Marmara bölgeleri geçiş zonu üzerinde, Balıkesir ile Biga Yarımadası arasına yayılmış olan Kazdağı Milli Parkı, 20.935 hektarlık geniş bir alana yayılmaktadır. Türkiye’nin akciğeri olarak nitelendirilen Kazdağı, 1994 yılında Milli Park statüsüne alınmıştır. Kazdağı Biga Yarımadası üzerindeki en yüksek dağ olup; devlet tarafından koruma altına alınmıştır. Bundan dolayı park içerisinde avlanma gibi aktivitelere ve üretim faaliyetlerine izin verilmeyip; ekosistem kendi doğal işleyişine bırakılmıştır.
Dolayısıyla parka zarar verecek herhangi bir harekette bulunmanın devlet tarafından cezalandırıldığını belirtmekte fayda var. Kazdağı’nın mitolojideki adı İda Dağı’dır. Ve hatta Yunan mitolojisinde anlatılan pek çok efsanede adı geçmektedir. Milli park ve çevresinde Killa, Thebe, Khrysa, Antandros, Anderia, Astrya ve Pedosos gibi antik kentlere ait kalıntılar mevcuttur. Bunun yanı sıra parkın güneyinde Türkiye’nin en önemli kaplıcalarından biri olan Güre Kaplıcaları yer almaktadır.
Özellikle ilkbahar ve yaz aylarında yerli ve yabancı binlerce turistin ilgi odağında olan Kazdağı Milli Parkı’nda, trekking, meditasyon, bisiklet, safari, yaban hayatı gözlemciliği, dağcılık, kaya tırmanışı, dağ bisikleti, fotoğrafçılık ve kamp gibi bir dizi aktivite gerçekleştirilebilmektedir. Park içerisinde büfe, WC, otopark ve ziyaretçi merkezi gibi alanlar bulunmaktadır.

whatsapp ile iletişime geç